ผู้ประสานงานด้านภาษากัมพูชา ลาว หรือเมียนมา: สะพานสู่บริการที่เป็นมิตรต่อประชากรข้ามชาติ
Posted: 26 Jan 2017 09:43 PM PST (อ้างอิงจากอีเมล์ข่าว เวบไซท์ประชาไท)
หลังจากราชกิจจานุเบกษาเผยแพร่ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่องกำหนดประเภทงานให้คนต่างด้าวตามมาตรา 13 (2) แห่งพระราชบัญญัติการทำงานของคนต่างด้าว พ.ศ. 2551 ทำได้ (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2559 ลงวันที่ 15 พฤศจิกายน 2559 ส่งผลต่อการเปิดให้จ้างแรงงานเพื่อนบ้าน 3 สัญชาติในตำแหน่ง “ผู้ประสานงานด้านภาษากัมพูชา ลาว หรือเมียนมา”ซึ่งเป็นกลุ่มที่ได้รับอนุญาตให้อยู่ในราชอาณาจักรเป็นการชั่วคราวเพื่อรอการส่งกลับออกไปนอกราชอาณาจักร มีสิทธิอาศัยและทำงานชั่วคราว โดยแรงงานฯกลุ่มนี้ถือเอกสาร“บัตรประจำตัวคนซึ่งไม่มีสัญชาติไทยหรือหนังสือเดินทางชั่วคราวหรือเอกสารรับรองบุคคล”
มาตรฐานแรงงานระหว่างประเทศโดยองค์การแรงงานระหว่างประเทศ(ILO)ให้แต่ละประเทศมีอธิปไตยกำหนดผู้ที่จะเข้ามาในเขตแดนและกำหนดตลาดแรงงานของตน โดยเฉพาะการกำหนดอาชีพที่อนุญาตให้แรงงานข้ามชาติทำได้ ทั้งนี้ มติคณะรัฐมนตรีตั้งแต่ปี2547 เป็นต้นมาอนุญาตให้แรงงานข้ามชาติทำงานได้เพียงงานกรรมกรและงานรับใช้ในบ้าน ต่อมาปี2558 กรมการจัดหางานเปิดให้จ้างอาชีพช่างเครื่องยนต์ในเรือประมงทะเล จนกระทั่งล่าสุดมีประกาศอนุญาตให้จ้างงานตำแหน่งผู้ประสานงานด้านภาษากัมพูชา ลาวหรือเมียนมา (ต่อไปขอเรียกว่าผู้ประสานงานด้านภาษา)
เหตุผลและความจำเป็นของการผลักดันให้เกิดการจ้างผู้ประสานงานด้านภาษา(Language coordinator) เกิดจากสถานการณ์เคลื่อนย้ายของประชากรข้ามชาติ(ทั้งแรงงานและผู้ติดตาม)จากประเทศเพื่อนบ้านประมาณ 4 ล้านคน (สำนักงานพัฒนานโยบายสุขภาพระหว่างประเทศ,2555) ที่มักเกิดช่องว่างในการสื่อสารภาษา สถานะเข้าเมือง ตลอดจนการเข้าถึงระบบบริการสุขภาพที่เหมาะสม นำไปสู่นโยบายการนำแรงงานฯเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งในระบบบริการสุขภาพที่เป็นมิตรต่อประชากรข้ามชาติ (Migrant-friendly services)โดยการพัฒนาพนักงานสาธารณสุขต่างด้าว(พสต.หรือMigrant Liaison Office)และอาสาสมัครสาธารณสุขต่างด้าว (อสต.หรือMigrant health volunteer)ในชุมชนหรือสถานประกอบการ ร่วมเจ้าหน้าที่สาธารณสุขไทย เฉพาะ อสต.ให้มีรูปแบบคล้ายคลึงกับอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.หรือ Village health volunteer) ขณะที่ตำแหน่งพสต.ยังไม่ถูกรับรองจากกระทรวงแรงงานให้เป็นอาชีพที่หน่วยงานรัฐหรือเอกชนสามารถขออนุญาตทำงาน ด้วยเหตุที่ไม่มีกฎหมายให้อำนาจไว้ ที่ผ่านมาหน่วยงานต่างๆจึงเลี่ยงไปจ้างแรงงานข้ามชาติในตำแหน่งกรรมกรแทน(ในนิยามที่ใช้แรงกายควบคู่กับทักษะภาษา)
บทบาทของผู้ประสานงานด้านภาษาที่จะเข้ามาสวมทับแทนที่ พสต. คือการเป็นสะพานเชื่อมไปสู่การจัดบริการที่เป็นมิตรสำหรับประชากรข้ามชาติร่วมกับบุคลากรเจ้าหน้าที่สาธารณสุข ได้แก่ การประชาสัมพันธ์(ในบริบทภาษาและวัฒนธรรมแรงงาน) การส่งเสริมสุขภาพป้องกันโรคในชุมชน การรณรงค์ความรู้สาธารณสุขมูลฐาน การให้ความรู้สิทธิประโยชน์ด้านสุขภาพ อนามัยแม่และเด็ก การเฝ้าระวังและควบคุมโรค การค้นหาและติดตามผู้ป่วย การสื่อสารฯลฯที่ล้วนส่งผลบวกถึงสุขภาพของประชากรไทยในชุมชนเดียวกัน ฯลฯ โดยเฉพาะบทบาทการสื่อสาร ผู้ประสานงานด้านภาษาจะมีบทบาทจำเป็นอย่างยิ่งในการแปลความ(Translator) ด้วยวาจาและการตีความหมาย(Interpreter)ในงานเอกสารต่างๆที่เกี่ยวข้อง
การจ้างงานในอาชีพผู้ประสานงานด้านภาษาของไทยถือว่าเป็นพัฒนาการที่ก้าวหน้าในการจัดบริการที่เป็นมิตร ทัดเทียมกับภูมิภาคอื่นที่เผชิญกับวิกฤติผู้อพยพ เช่น โครงการนำร่องสถานพยาบาลที่เป็นมิตรกับแรงงานข้ามชาติในยุโรป (Migrant-Friendly Hospitals in Europe:MFH) รวม 12 ประเทศ ภายใต้The Amsterdam Declaration (ปี2002-2004) ที่จัดอาสาสมัครบริการแปลภาษา ให้ข้อมูลข่าวสารแก่แรงงานข้ามชาติ ผู้ลี้ภัยและกลุ่มชาติพันธุ์ โดยใช้แนวคิดสถานพยาบาลที่มีความหลากหลายทางวัฒนธรรมภาษา
ล่าสุดนี้กระทรวงแรงงานเตรียมพิจารณาให้จังหวัดสมุทรสาครและระนองเป็นพื้นที่นำร่องในการจัดจ้างผู้ประสานงานด้านภาษา ซึ่งตามประกาศสำนักนายกรัฐมนตรีดังกล่าวมีเงื่อนไขให้ผู้ว่าจ้างต้องประกาศรับสมัครคนไทยก่อนอย่างน้อย 15 วัน หากประกาศแล้วไม่มีผู้มาสมัคร จึงสามารถจ้างในสัดส่วนผู้ประสานงานด้านภาษา 1 คนต่อแรงงานข้ามชาติ 100 คน ขณะที่หน่วยงานรัฐ รัฐวิสาหกิจ มูลนิธิ องค์กรไม่แสวงผลกำไรสามารถจ้างได้ตามความจำเป็นและเหมาะสม แต่แรงงานข้ามชาติที่จะว่าจ้างต้องผ่านการฝึกอบรมจากหน่วยงานรัฐที่เกี่ยวข้อง เช่น กระทรวงแรงงาน กระทรวงสาธารณสุข ฯลฯ ทว่าปัจจุบัน ภาครัฐยังอยู่ระหว่างการเตรียมจัดฝึกอบรม ทำให้ไม่อาจตอบสนองความต้องการนายจ้างผู้ประกอบการได้
ตำแหน่งผู้ประสานงานด้านภาษามีแนวโน้มเป็นที่ต้องการของตลาดแรงงาน ยกตัวอย่างสถานพยาบาลเอกชนใน กทม.หลายแห่งที่จ้างแรงงานข้ามชาติในอัตราสูงกว่าบัณฑิตจบปริญญาตรีเท่าตัว ขณะที่หน่วยงานรัฐหลายแห่งประกาศรับสมัครล่ามในอัตราค่าจ้างเดือนละ15,000 บาท ไม่ว่าเป็นผู้มีหรือไม่มีสัญชาติไทย แต่กลับหาผู้สมัครได้ยากยิ่ง เพราะ
สมรภูมิแรงงานนั้นแข่งขันกันดุเดือดไปไกลแล้วนั่นเอง.
เอกสารประกอบการเขียน
รายงานสุขภาพคนไทยปี 2556 “แรงงานข้ามชาติกับระบบบริการสุขภาพของประเทศไทย”
สำนักการพยาบาล กระทรวงสาธารณสุข. คู่มือหลักสูตรอบรมพนักงานสาธารณสุขต่างด้าว(พสต.) 2558
เครือข่ายองค์กรด้านประชากรข้ามชาติ “สถิติ นโยบายและกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับแรงงานข้ามชาติ พฤศจิกายน-ธันวาคม 2559”
http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/@asia/@ro-bangkok/documents/publication/wcms_bk_pb_187_th.pdf
http://www.mol.go.th/academician/basic_alien
http://www.mfh-eu.net/public/home.htm
http://research.mol.go.th/2013/rsdat/data/doc/JHWMni1/05JHWMni1.pdf
www.thaiprddc.org/download/article/article_20091201161250.doc
แสดงความคิดเห็น