ตุรกีกับภารกิจปราบปรามโรงเรียนในเครือ “เฟตุลลาห์ กูเลน” ทั่วโลก

บีบีซีไทย - BBC Thai


ตุรกีกับภารกิจปราบปรามโรงเรียนในเครือ “เฟตุลลาห์ กูเลน” ทั่วโลก

ทีมข่าวบีบีซีได้ลงพื้นที่ในหลายประเทศเพื่อหาข้อเท็จจริงกรณีที่รัฐบาลตุรกีเดินหน้าปราบปรามโรงเรียนหลายแห่งทั่วโลกที่ถูกกล่าวหาว่าเกี่ยวข้องกับเครือข่ายก่อการร้ายของ นายเฟตุลลาห์ กูเลน นักการศาสนาชาวตุรกีซึ่งขณะนี้ลี้ภัยอยู่ในสหรัฐฯ และถูกกล่าวหาว่าเป็นผู้บงการเหตุพยายามก่อรัฐประหารในตุรกีเมื่อเดือน ก.ค.ที่ผ่านมา จนเป็นเหตุให้มีผู้เสียชีวิตไปกว่า 270 คน

ที่ผ่านมารัฐบาลตุรกีได้ขอความร่วมมือให้รัฐบาลหลายประเทศ ซึ่งรวมถึงไทย สั่งปิดสถาบันการศึกษาที่ทางการตุรกีเชื่อว่ามีความเชื่อมโยงกับองค์กรก่อการร้ายของนายกูเลน โดยชี้ว่า โรงเรียนเหล่านี้เป็นส่วนหนึ่งของเครือข่ายลับขนาดใหญ่ที่องค์กรของนายกูเลนใช้เป็นเครื่องมือในการสร้างฐานอำนาจ และแทรกซึมเข้าไปตามสถาบันต่าง ๆ ของรัฐ

ในส่วนของไทยนั้นทางการตุรกีระบุว่ามีโรงเรียน 4 แห่งเกี่ยวข้องกับเครือข่ายดังกล่าว ขณะที่ฝ่ายไทยได้ขอหลักฐานทางกฎหมายและหลักฐานที่เชื่อถือได้ว่าโรงเรียนดังกล่าวมีการกระทำที่ผิดกฎหมายจริง

โรงเรียนในเครือของนายกูเลน มีขึ้นในตุรกีมาตั้งแต่ช่วงคริสต์ทศวรรษ 1970 และเริ่มแผ่ขยายไปทั่วโลกในช่วง 20 ปีที่ผ่านมา ซึ่งเป็นช่วงที่ความสัมพันธ์ระหว่างนายกูเลน และประธานาธิบดีเรเจป ทายยิป แอร์โดอัน ของตุรกียังไม่ร้าวฉานดังเช่นปัจจุบัน โรงเรียนเหล่านี้มีเป้าหมายในการประชาสัมพันธ์วัฒนธรรมของตุรกีและเสริมสร้างอิทธิพลของตุรกีในกลุ่มประเทศอดีตสหภาพโซเวียต ตลอดจนประเทศในแถบเอเชีย และแอฟริกา ปัจจุบันโรงเรียนในเครือนายกูเลนหลายแห่งกลายเป็นสถาบันการศึกษาชั้นแนวหน้าที่ได้รับการยอมรับในด้านคุณภาพและมาตรฐานการศึกษา

ทีมข่าวบีบีซีได้ลงพื้นที่ใน 3 ทวีป เพื่อพูดคุยกับเด็กนักเรียน ผู้ปกครอง ครู และเจ้าหน้าที่ของสถาบันการศึกษาเหล่านี้ ที่ต่างระบุว่าโรงเรียนของพวกตนไม่ใช่เครือข่ายก่อการร้ายตามที่ถูกกล่าวหา อีกทั้งความสัมพันธ์ระหว่างโรงเรียนต่าง ๆ ก็เป็นความสัมพันธ์แบบหลวม ๆ ไม่แน่นแฟ้น ทว่าสิ่งที่โรงเรียนเหล่านี้มีเหมือนกันก็คือค่านิยมร่วม และเป้าหมายไปสู่ความเป็นเลิศทางวิชาการ

จากการตรวจสอบของทีมข่าวบีบีซี พบว่า โรงเรียนในเครือของนายกูเลน ในประเทศต่าง ๆ ใช้ชื่อแตกต่างกันไป โดยในปากีสถานใช้ชื่อว่า Pak-Turk Lycee ส่วนเคนยามีชื่อว่า Light Academy เป็นต้น โรงเรียนส่วนใหญ่มักก่อตั้งขึ้นโดยความร่วมมือระหว่างนักธุรกิจชาวตุรกีกับนักธุรกิจท้องถิ่นที่มีความเลื่อมใสในตัวนายกูเลน แต่คนเหล่านี้ยืนยันว่าไม่ได้มีความเกี่ยวข้องกับนายกูเลนโดยตรง ในขณะที่โรงเรียนหลายแห่ง เช่น ในอินโดนีเซียและคีร์กีซสถาน หุ้นส่วนของโรงเรียนไม่ใช่ชาวตุรกีอีกต่อไป โดยเฉพาะโรงเรียน 21 แห่งในคีร์กีซสถาน ที่แม้จะก่อตั้งขึ้นจากความคิดริเริ่มของนายกูเลน แต่ปัจจุบันไม่ได้รับอิทธิพลหรือการสนับสนุนทางการเงินโดยตรงจากองค์กรของนายกูเลนอีกต่อไปแล้ว

ในส่วนของหลักสูตรการเรียนนั้น โรงเรียนเหล่านี้ต่างยึดถือหลักจริยธรรมเดียวกัน และมุ่งเน้นการศึกษาด้านวิทยาศาสตร์ โดยไม่ได้มุ่งสอนเรื่องศาสนา พร้อมปฏิเสธข้อกล่าวหาว่ามีการทำ “กิจกรรมนอกหลักสูตร” แบบลับ ๆ

ความเคลื่อนไหวของรัฐบาลตุรกีที่พยายามกดดันให้ประเทศต่าง ๆ สั่งปิดโรงเรียนเหล่านี้ได้รับกระแสตอบรับที่หลากหลายออกไป โดยโรงเรียนในโซมาเลียและปากีสถานถูกสั่งปิดชั่วคราวพร้อมกับส่งครูชาวตุรกีกลับประเทศ ขณะที่มหาวิทยาลัยในอาเซอร์ไบจานที่มีความเกี่ยวข้องกับนายกูเลนได้เปลี่ยนไปอยู่ภายใต้การบริหารจัดการของรัฐบาลอาเซอร์ไบจาน

ส่วนในอินโดนีเซียนั้น รัฐมนตรีกระทรวงศึกษาธิการได้เข้าตรวจโรงเรียนคาริสมา บังซา และแสดงความพึงพอใจกับรูปแบบการดำเนินงาน พร้อมระบุว่าข้อกล่าวหาว่าโรงเรียนแห่งนี้เกี่ยวข้องกับกลุ่มก่อการร้ายนั้นไม่เป็นความจริง เช่นเดียวกับรัฐบาลคีร์กีซสถาน เคนยา และไนจีเรีย ที่ไม่ยอมสั่งปิดโรงเรียนตามคำเรียกร้องของทางการตุรกี ขณะที่เนเธอร์แลนด์และเยอรมนีต่างแสดงความไม่พอใจที่รัฐบาลตุรกีกล่าวหาว่าสถาบันการศึกษาบางแห่งในประเทศตนเกี่ยวข้องกับองค์กรก่อการร้าย

หลายฝ่ายมองว่าความเคลื่อนไหวที่เกิดขึ้นทำให้นักเรียนและผู้ปกครองจำนวนมากทั่วโลกต้องตกอยู่ท่ามกลางความขัดแย้งทางการเมืองภายในตุรกีไปโดยปริยาย ทั้งที่เป้าหมายสำคัญของเด็กนักเรียนเหล่านี้คือการศึกษาและการทำความฝันของพวกเขาให้เป็นจริง