Posted: 04 Jun 2018 09:44 PM PDT (อ้างอิงจากอีเมล์ข่าว เว็บไซต์ประชาไท www.prachatai.com)
ท่ามกลางความพยายามกดดันของรัฐบาลจีนไม่ให้มีการรำลึกการชุมนุมที่จัตุรัสเทียนอันเหมิน ชาวจีนได้แสดงออกทางออนไลน์ด้วยแฮชแท็ก #Tankman2018 สื่อถึงคนๆ หนึ่งที่เดินออกไปยืนขวางรถถังในช่วงที่มีการปราบปรามผู้ชุมนุม และมีการแต่งกายเลียนแบบเขาในฐานะสัญลักษณ์ของคนที่มั่นใจว่าคนๆ หนึ่งก็สามารถสร้างการเปลี่ยนแปลงได้
5 มิ.ย. 2561 ครบรอบ 29 ปีการปราบปรามผู้ชุมนุมที่จัตุรัสเทียนอันเหมิน ชาวจีนที่อาศัยอยู่ในที่ต่างๆ ทั่วทุกมุมโลกร่วมการรำลึกเหตุการณ์นี้ด้วยการพูดถึง 'แทงค์แมน' หรือ "ขบถนิรนาม" ผู้ที่ยืนเผชิญหน้ารถถังที่กำลังเคลื่อนขบวนเป็นแถวไปบนท้องถนนในช่วงที่มีการปราบปรามผู้ชุมนุม เขายืนประจัญหน้ากับรถถังขณะที่กำลังถือถุงสินค้าในมือ
ภาพวิดีโอของแทงค์แมนกลายเป็นหนึ่งในภาพประวัติศาสตร์สำคัญสำหรับเหตุการณ์จัตุรัสเทียนอันเหมินและยังคงนำมาพูดถึงจนถึงทุกวันนี้ และในช่วงที่ครบรอบการรำลึกการสังหารผู้ชุมนุมเรียกร้องประชาธิปไตยที่จัตุรัสเทียนอันเหมินเมื่อวันที่ 4 มิ.ย. 2532 ก็มีคนรณรงค์ในปีนี้ด้วยการให้พูดถึงแทงค์แมน
ผู้ที่ริเริ่มการรณรงค์ #Tankman2018 หรือ #Tankmen2018 คือศิลปินและนักเขียนการ์ตูนชาวจีนที่ใช้ชื่อว่าปาดิวเข่า เขาบอกว่าแทงค์แมนเป็นตัวแทนของอุดมคตินิยม ความตั้งใจแรงกล้า ความรับผิดชอบ และความมั่นใจว่าปัจเจกบุคคลคนหนึ่งก็สามารถสร้างการเปลี่ยนแปลงได้ สำหรับปาดิวเข่าแล้วสังคมจีนยังไม่ได้เปลี่ยนไปมากหลังจากการสังหารหมู่ที่เกิดขึ้นเขาเชื่อว่ารัฐบาลยังคงกดขี่ข่มเหงประชาชนอย่างต่อเนื่อง
ปาดิวเข่าบอกว่าสำหรับคนที่ต้องการแสดงออกประท้วงรำลึกแทงค์แมนในเหตุการณ์เทียนอันเหมิน สามารถแต่งกายให้ดูคล้ายเขาได้ด้วยวิธีการสวมเสื้อเชิ้ตสีขาว กางเกงขายาวสีดำ รองเท้าสีดำ ถือถุงช็อปปิ้งสีขาวสองข้าง ศิลปินคนนี้ยังทำการเสียดสีรัฐบาลจีนด้วยการออกแบบถุงประท้วงเป็นรูปตัวการ์ตูนเปปปาเดอะพิก กับวินนีเดอะพูห์ ซึ่งเป็นตัวละครที่รัฐบาลจีนเซนเซอร์ด้วย นอกจากนี้ยังมีคำว่า mi tu ที่เป็นวลีของนักกิจกรรมในจีนใช้แทนคำว่า #MeToo ในการพูดถึงเรื่องการล่วงละเมิดทางเพศ ซึ่งเคยถูกเซนเซอร์ในจีนเช่นกัน
โจวเฟิงสั่ว นักกิจกรรมชาวจีนที่เป็นหนึ่งในนักศึกษาผู้เข้าร่วมชุมนุมจัตุรัสเทียนอันเหมินในปี 2532 โพสต์รูปของเขาแต่งกายและแสดงท่าทางแบบแทงค์แมนขณะที่เขาอยู่ในวอชิงตัน นอกจากนี้ยังมีชาวจีนที่อาศัยอยู่ในที่อื่นๆ อย่างแคนาดาหรือนิวซีแลนด์โพสต์รูปแต่งกายแบบแทงค์แมนพร้อมทั้งแฮชแท็ก #Tankman2018
เหตุการณ์ปราบปรามผู้ประท้วงจัตุรัสเทียนอันเหมินเกิดขึ้นในวันที่ 4 มิ.ย. 2561 หลังจากที่ทางการจีนวางกำลังทหารมากกว่า 200,000 นายเพื่อปราบปรามผู้ชุมนุมจนมีผู้เสียชีวิตหลายร้อยหรืออาจจะมากถึงหลายพันคน หลังจากนั้นทางการจีนก็พยายามปิดกั้นการพูดถึงเหตุการณ์นี้ พยายามวางกำลังรอบจัตุรัสเทียนอันเหมินและพาตัวนักกิจกรรมสิทธิมนุษยชนออกไปอยู่ในที่ๆ ห่างจากเมืองหลวงในช่วงที่ใกล้จะครบรอบเหตุการณ์เทียนอันเหมินทุกปี ในอินเทอร์เน็ตก็มีการพยายามปิดกั้นคำพูดหรือรูปภาพต่างๆ ที่เกี่ยวกับเหตุการณ์รวมถึงแทงค์แมนด้วย
เหตุการณ์แทงค์แมนเกิดขึ้นในวันที่ 5 มิ.ย. 2532 ซึ่งมีคนเก็บภาพวิดีโอเอาไว้ ได้เผยให้เห็นว่ารถถังคันหน้าสุดในขบวนแถวรถถังพยายามเบี่ยงหลบชายคนที่ยืนขวางผู้นี้ แต่เขาก็เดินไปสกัดกั้นทางของรถถังคันนี้อีก จากนั้นชายผู้นี้่ก็ปีนขึ้นรถถังแล้วเคาะเพื่อพยายามคุยกับทหารที่อยู่ข้างใน เมื่อเขาปีนลงมาเขาก็พยายามสกัดกั้นทางรถถังต่อไปจนกระทั่งมีคนสองคนมาลากตัวเขาออกไปจากกลางถนน
แทงค์แมนกลายเป็นภาพประวัติศาสตร์ที่แพร่สะพัดไปทั่วแต่มาจนถึงตอนนี้ก็ไม่มีใครรู้ว่าเขาเป็นใครกันแน่ และเกิดอะไรขึ้นกับเขาหลังจากนั้น อย่างไรก็ตามมีอดีตนักศึกษาที่เข้าร่วมประท้วงเปิดเผยว่าคนที่พยายามสกัดกั้นรถถังไม่ได้มีแต่แทงค์แมนเพียงคนเดียวเท่านั้น แต่มีประชาชนจำนวนมากที่พยายามสกัดกั้นทางของรถถัง แต่มีเพียงแทงค์แมนเท่านั้นที่ถูกเก็บภาพและวิดีโอเอาไว้
ในแง่ของการที่รัฐบาลจีนปิดกั้นการแสดงออกในเรื่องนี้ เรดิโอฟรีเอเชียรายงานว่าชายสองคนในมณฑลหูหนานถูกจับกุมตัวเพราะถือป้ายแสดงการรำลึกครบรอบ 29 ปี เหตุการณ์เทียนอันเหมิน มีการให้เจ้าหน้าที่ตำรวจคอยติดตามตัวแบบคุกคามแม่ของผู้ประท้วงที่เสียชีวิตในเหตุการณ์ แม้กระทั่งการใช้คำหรือสัญลักษณ์ที่สื่อถึงเหตุการณ์เล็กๆ น้อยๆ ก็ถูกทางการจีนปราบปราม เช่นกรณีคนในเสฉวน 4 ราย ที่ผลิตเหล้าออกมาชื่อ 'ปาจิ่วลิ่วสือ' เป็นภาษาจีนแทนเป็นตัวเลข 89.6.4 ได้ ซึ่งตรงกับปี เดือน และวัน ที่เกิดเหตุการณ์ปราบปรามผู้ชุมนุม มีการเซนเซอร์หนักในระดับแค่จะส่งเงินเป็นจำนวนตัวเลข 4 ตัวนี้ก็ถูกห้าม
อย่างไรก็ตาม ในเขตปกครองพิเศษฮ่องกงที่มีเสรีภาพในการแสดงออกได้มากกว่า มีผู้คนราว 115,000 คน ร่วมชุมนุมในปีนี้ มากกว่าปีที่แล้วจากจำนวนตัวเลขที่ประเมินโดยผู้จัดการชุมนุม พวกเขารวมตัวกันที่วิกเตอเรียพาร์ค โดยมีการจุดเทียนแสดงการรำลึกรวมถึงการไว้อาลัยให้กับนักกิจกรรมอย่างหลิวเสี่ยวโป และหลี่หวังหยาง รวมถึงเรียกร้องให้ปล่อยตัวนักกิจกรรมหลิวเซีย อีกทั้งยังพูดถึงว่าควรจะมีการจัดตั้งพิพิธภัณฑ์ 4 มิ.ย. ก่อนจะครบรอบ 30 ปี ในปีหน้าด้วย
เรียบเรียงจาก
#Tankman2018: hero of Tiananmen protest remembered across globe, The Guardian, Jun 4, 2018
Chinese Activists Detained, Under Surveillance on 'Politically Sensitive' Massacre Anniversary, Radio Free Asia, Jun 4, 2018
June 4 Tiananmen anniversary vigil in Hong Kong: despite student snub, attendance higher than last year, with 115,000 present according to organisers, South China Morning Post, Jun 5, 2018
ข้อมูลเพิ่มเติมจาก
https://en.wikipedia.org/wiki/Tank_Man
แสดงความคิดเห็น